در این صفحه به معرفی 12 بیماری عفونی شایع در قرن 21 پرداخته ایم که بسیار کشنده و مهلک هستند و شمار زیادی از مردم جهان بخصوص در خاور میانه به واسطه آنها جان خود را از دست می دهند.
سندروم تنفسی خاور میانه MERS
سندروم تنفسی خاور میانه - ویروسی شبیه SARS است. این نوعی کرونوویروس جدید است که در پستانداران موجب ایجاد بیماری های تنفسی می کند. این ویروس در سال 2012 میلادی پدیدار شد و نشانه های افرادی که جان خود را به واسطه آن از دست داده اند، شبیه بیماران SARS است. MERS بیماری پیچیده ای همچون ذات الریه یا کم کاری کلیه است و 60 درصد از بیماران مبتلا به آن جان خود را از دست می دهند. MERS-CoV از همه کروناویروس های شناخته شده، کشنده تر و خطرناک تر است.
سندروم مزمن تنفسی SARS
سندروم مزمن تنفسی - نوعی بیماری ویروسی واگیردار است که توسط کرونوویروس ها ایجاد می شود. این ویروس می تواند بیمار را به نوعی سینهپلهو کشنده برساند. در نوامبر سال 2002 میلادی، ویروس SARS در چین و هنگ کنگ منتشر شد و تا سال 2003 میلادی به 37 کشور مختلف جهان رسید. به موجب این انتشار، حدود 8273 نفر به آن مبتلا و 775 نفر جان خود را از دست دادند.
آنفولانزای خوکی SWINE FLU
یکی دیگر از بیماری های عفونی قرن اخیر آنفولانزای خوکی است که افراد بسیاری به واسطه آن جان خود را از دست داده اند. در سال 2009 میلادی، دو نوع بیماری ویروسی جهانی کشف شدند که H1N1 نوع دوم در خود داشتند. این ویروس از خوک به انسان منتقل شده است. خوشبختانه این ویروس چندان رایج نبود و فقط افرادی که در تماس مستقیم با خوک ها بودند، در خطر ابتلا به آن قرار داشتند. در سال 2010 میلادی سازمان سلامت جهانی رسما اعلام کرد این بیماری به طور کلی در جهان ریشهکن شده است.
آنفولانزای مرغی BIRD FLU
آنفولانزای مرغی نیز نوعی دیگر از بیماری های ویروسی قرن 21 است که از پرندگان به انسان منتقل می شود. این بیماری کاملا کشنده و مهلک است. ویروس H5N1 از سال 2003 میلادی در آسیا منتشر شد و تا سال 2006 میلادی وارد اروپا، خاورمیانه و آفریقا شد. در سال 2012 میلادی، چین دومین دوره مرگ و میر مردم خود را به صورت رسمی اعلام کرد.
جنون گاوی MAD COW DISEASE
جنون گاوی در واقع یک بیماری کشنده و دژنراتیو عصبی مغزی قابل انتقال در گاو میباشد که یک هفته تا چند ماه پس از بروز نشانهها بالینی و آغاز مراحل پیشرفته بیماری مایه مرگ گاو میشود. نشانهها بالینی این بیماری دربرگیرنده تغییر رفتار (لگد زدن، عدم همکاری با دامدار، تهاجم) کاهش وزن و بروز رفتارهای عصبی میباشد. این بیماری قابل انتقال به انسان است. در انگلستان بیش از 180 هزار راس گاو به این ویروس مبتلا شده بودند و 4.4 میلیون گاو سلاخی شده نیز حامل این ویروس بودند. با خوردن گوشت این حیوان، این ویروس به انسان منتقل می شود. در اکتبر سال 2009 میلادی، 166 کشته در انگلستان و 44 کشته در دیگر نقاط جهان گزارش شده بود.
ایدز HIV/ AIDS
اچ آب وی (ایدز) یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی، نوعی بیماری است که در دستگاه ایمنی و توسط ویروس نقص ایمنی (HIV) ایجاد میشود. بیماری ناشی از ویروس HIV دارای سه مرحله اصلی است. در مرحله اول (عفونت حاد) فرد ممکن است برای مدت کوتاهی بیماری شبه آنفلوآنزایی را تجربه کند. به همین دلیل معمولاً این بیماری تا یک دوره طولانی بدون هیچ علائمی دنبال میشود که به این مرحله از بیماری، دوره نهفتگی گفته میشود. هر چقدر که بیماری پیشرفت یابد، تداخل بیشتری با دستگاه ایمنی بدن پیدا میکند و باعث میشود که افراد به عفونتهایی مانند عفونت فرصتطلب و تومور دچار شوند، البته معمولاً در افرادی که دستگاه ایمنی آنها به خوبی عمل میکند تاثیرگذار نیست. ابتلا به HIV می تواند به ابتلا به ایدز منجر شود. ویروس HIV از طریق مایعات بدن همچون خون، منی، مایع واژینال یا شیر سینه منتقل می شود. UNAIDS اعلام کرده است از سال 2001 میلادی، تعداد مبتلاها به HIV در میان کودکان حدود 52 درصد و در میان بزرگسالان 33 درصد کاهش یافته است.
تب دنگی عفونی DENGUE FEVER
بیماری تب دنگی عفونتی است که توسط ویروس دنگی ایجاد میشود. پشهها عوامل منتقل کننده (یا پخش کننده) این ویروس هستند. تب دنگی به عنوان «تب استخوان شکن» نیز شاخته میشود، چرا که به دلیل درد شدید حاصل از آن بیمار تصور میکند استخوانهایش در حال شکستن هستند. برخی نشانههای تب دنگی عبارتند از تب، سردرد، حساسیتهای پوستی مشابه سرخک و درد در ماهیچهها و مفاصل. ممکن است تب دنگی در تعداد کمی از بیماران به یکی از دو گونه خطرناک و کشنده تبدیل شود. گونه اول تب هموراژیک دنگی است که باعث خونریزی، ترشح مایعات به بیرون از عروق خونی (رگهای حامل خون) و کاهش پلاکتهای خون (عامل لخته شدن خون) میشود. گونه دوم سندروم شوک دنگی است که باعث افت فشار شدید میشود. ویروس دنگی ۴ نوع متفاوت دارد. اگر فردی به یک نوع از ویروسها مبتلا شود، تا آخر عمر به آن نوع ویروس مصونیت دارد. اگر چه، در برابر سه گونه دیگر فقط تا مدت محدودی مصونیت دارد. اگر بعدها به یکی از سه نوع دیگر این ویروس مبتلا شود، ممکن است مشکلاتی جدی برای او ایجاد شود.
مالاریا MALARIA
مالاریا مهمترین بیماری انگلی و یکی از مسایل مهم بهداشتی تعدادی از کشورها بخصوص کشورهای گرمسیری دنیا است. این بیماری به صورت عفونت حاد در بیشتر موارد وخیم و گاهی طولانی و با ویژگیهای تب متناوب و لرز، کمخونی و بزرگی طحال و گاه با ویژگیهای ساده یا کشنده دیگر خودنمایی میکند. اهمیت این بیماری به خاطر شیوع زیاد و مرگومیر قابل توجهاست. بیماری مالاریا با نام های دیگری چون پالودیسم، تب و لرز، تب نوبه و تب متناوب نامیده میشود. انگل مالاریا توسط یک تیره از پشهها به نام آنوفل به انسان منتقل میشود.
وَبا CHOLERA
نوعی بیماری است که از طریق آب توسط باکتری ویبریو کلرا ایجاد میشود. این باکتری با نوشیدن آب آلوده یا خوردن ماهی نپخته یا خوردن صدفها وارد بدن میشود .این بیماری در گذشته در ایران به نام مرگامرگی خوانده میشدهاست. در ایران بیشترین راه انتقال وبا، سبزیهای آلودهاست. سبزیهایی که در هنگام کاشته شدن با کود انسانی (پساب) تغذیه میشوند دارای بیشترین آلودگی هستند. وبا در طول تاریخ هفت بار همهگیری جهانگستر داشتهاست. در قرن نوزدهم چندین بار در اروپا همهگیر شد اما امروزه وبا بیشتر در کشورهای جهان سوم به علت وضعیت ناسالم و غیر بهداشتی آب های آشامیدنی دیده میشود. این ویروس در هر سال جان حدود یکصدهزار انسان را می گیرد.
ویروس ایبولا EBOLA VIRUS
ایبولا نوعی بیماری عفونی است که با تب و خونریزی داخلی همراه است و به واسطه تماس با مایعات بدن فرد مبتلا منتقل می شود. این بیماری تا 90 درصد خطر مرگ دارد و در کشورهای آفریقایی بیش از بقیه دنیا کشته داشته است. برای این بیماری مهلک هنوز واکسنی کشف نشده است.
ویروس نیل غربی WEST NILE VIRUS
ویروس نیل غربی نیز از پشه به انسان منتقل می شود. این ویروس نخستین بار در حاشیه نیل غربی در سال 1937 میلادی کشف شد. اما شیوع آن از سال 1994 میلادی در کشور الجزیره آغاز شد و به تدریج وارد آمریکا، کانادا، جزایر کارائیب و آمریکای لاتین شد. این بیماری با نشانه های تب، درد ماهیچه و تهوع همراه است.
سیاه زخم ANTHRAX
بیماری سیاه زخم یا آنتراکس بیماری نوعی بیماری باکتریایی ویژه گیاهخواران اهلی (مانند گوسفند، بز و گاو) است که انسان برحسب تصادف بدان مبتلا میشود.عامل بیماری باسیلوس آنتراسیس است. این بیماری از سه طریق منتقل می شود. پوستی: از راه تماس و دستکاری مواد آلوده دامی( پشم، پوست، گوشت، پودر استخوان خام و غیره) مبتلا میگردد. میکروب از راه خراشهای کوچک پوست وارد بدن انسان میشود. تنفسی: انتقال تنفسی توسط گرد و غبار آلوده به ندرت دیده میشود (در کارخانههای پشم بافی و پشم شویی) و گوارشی: انتقال از راه خوراکی توسط گوشت خام یا نیم پز، شیر خام و غیره ممکن است. انتقال از فرد به فرد بسیار نادر است.
دوره نهفتگی بیماری حدود ۷ روز پس از تماس است. تعداد 8 هزار تا 50 هزار میکروارگانیسم برای آلودگی از راه تنفسی لازم است. باکتری به دلیل داشتن کپسول در برابر سیستم ایمنی بدن مقاوم است و با ترشح سم (توکسین) موجب بروز علایم میشود.
