زوجهایی که مایل به داشتن بچه هستند و بعد از ۱ تا ۲ سال که از هیچ روش جلوگیری از بارداری استفاده نکرده اند، حاملگی صورت نگرفته باشد،کاندیدهای قابل قبولی برای بررسی جهت نازایی می باشند. ⬅ بررسی زودتر نیز ممکن است در بعضی از اشخاص توصیه می شود نظیر زنان جوانتری که فاکتورهای خطر واضحی دارند ازجمله: تاریخچه عفونتهای لگنی یا زنان بیشتر از ۳۵سال.
توجه : احتمال بیشتری برای حاملگی در مورد زوجهایی که کمتر از ۳ سال سابقه نازایی دارند وجود دارد.
علل مردانه برای نازایی :
در اکثر موارد یک علت خاص برای نازایی ناشی از فاکتورمردانه نمی تواند مشخص شود. ⬅ شایع ترین علت نازایی در مردان واریکوسل است که قابل اصلاح می باشد و از طریق عمل جراحی می توان واریکوسل را درمان کرد.
✅ موارد جراحی واریکوسل :
۱-نازایی با علت مردانه ثابت شده باشد. ۲-بررسی زن از نظر نازایی نرمال باشد. ۳-در معاینه واریکوسل وجود داشته باشد.
✅ مهمترین علل دیگر نازایی در مردان عبارتند از :
عدم نزول بیضه ها(عدم لمس بیضه ها در داخل اسکروتوم)،انسداد مجرای منی، عدم وجود لوله های تولید کننده منی، بیماریهایی مانند اکرومگالی،کوشینگ، کم کاری تیروئید، نارسایی آدرنال، سندرم داون و کلاین فلتر و التهاب پروستات، انزال زودرس، مصرف بعضی از داروها(بعضی از داروهای ضد فشار خون، داروهایاعصاب، ضد افسردگی ها، شیمی درمان)، مصرف الکل و سیگار،هیپوسپادیازیس و اپیسپادیاس(در این دو بیماری سوراخ مجرای ادراری بجای قرار گرفتن در نوک آلت،در زیریا بالای آلت قرار می گیرد)
تستهای تشخیصی برای ارزیابی مرد :
۱-آنالیز منی(اسپرموگرام): اولین تست تشخیصی برای ارزیابی مرد می باشد.قبل از گرفتن نمونه منی بیمار باید حداقل ۴۸ ساعت و حداکثرتا ۷ روز قبل از گرفتن نمونه، از انزال پرهیز کند.۲ تا ۳ نمونه به فواصل ۱تا ۳ ماه برای آنالیز لازم است.
مشخصات یک اسپرموگرام نرمال : حجم: ۲ تا ۶ میلی لیتر. دانسیته: ۲۰ تا ۲۵۰ میلیون اسپرم در ۱ میلی لیتر. درصد اسپرم با حرکت روبه جلو: ۵۰درصد. لخته شدن: ۳۰ دقیقه. مرفولوژی: ۴۰ تا ۶۰ درصد را اشکال نرمال تشکیل دهند. PH: 8/7-2/7
2- تعیین سطوح تستسترون،LH,FSH,TSH و پرولاکتین سرم.
۳- تعیین قدرت نفوذ اسپرم.
۴- بیوپسی(نمونه برداری)بیضه
۵- سونوگرافی برای بررسی واریکوسل.
علل نارایی
✅ علل زنانه نازایی :
۱-فاکتور سرویکس: سرویکس و ترشحاتش در تغذیه، ذخیره، رهایی تدریجی اسپرمها به قسمتهای بالاتر و محافظت اسپرمها از محیط اسیدی واژن نقش مهمی دارد. اگر سرویکس معیوب باشد نمی تواند منی را زنده نگه دارد و باعث نازایی می شود.
۲- فاکتور تخمدانها: اختلالات تخمک گذاری از قبیل عدم تخمک گذاری، تخمک های کم ونقایص فاز ترشحی تخمدان از علل نازایی زنانه است.
مشکلات کلینیکی عمده که با عدم تخمک گذاری و نازایی همراهمی باشند عبارتند از:
سندرم تخمدان پلی کیستیک- نارسایی تخمدانی زودرس-هیپرپرولاکتینمی(افزایش پرولاکتین خون)- آمنوره هیپوتالاموسی(عدم قاعدگی بعلت بیماری هیپوتالاموس)- اختلالات تیروئیدی و آدرنال.
۳- فاکتور لوله رحمی: بررسی باز بودن لوله رحمی جزء های روتین در نازایی است. این امر با دو روش صورت می گیرد: هیسترو سالپنگوگرافی( عکسرنگی از رحم و لوله های رحمی) لاپاراسکوپی(با یک دستگاه مخصوص وارد شکم شده ولوله رحمی را نگاه می کنند).
۴- فاکتور رحمی: فاکتورهای رحمی بیشتر باعث سقط می شوند تا نازایی.لیومیومها( با انسداد مکانیکی و ممانعت از لانه گزینی) و سندرم آشرمن از علل مهم رحمی برای نازایی می باشند. عکس رنگی از رحم بهترین روش برای ارزیابی رحم است.
معنی دو اصطلاح در نازایی :
ICI تزریق اسپرم شوهر بداخل سرویکس همسر.
IUI تزریق اسپرم شسته شده بداخل رحم می باشد و در موارد اولیگواسپرمی (اسپرم خیلی کم) یا کاهش حرکت اسپرم کاربرد دارد.